Mkurugenzi Mtendaji Mwenza wa Kituo cha Ushirikiano wa Sekta Binafsi na Umma (PPPC) David Kafulila amesema anaamini kuwa Tanzania ina uwezo wa kupunguza utegemezi wake kwa mikopo kwa kutumia fursa za ushirikiano wa sekta binafsi na umma (PPPs), hasa katika kufadhili miradi mikubwa ya maendeleo.
Kafulila, ambaye awali alikuwa mwanasiasa na sasa ni mtaalamu wa masuala ya kiuchumi, amekuwa akisisitiza kuwa, kupitia ushirikiano huu, Tanzania inaweza kupata njia mbadala ya kukabiliana na mzigo wa madeni.
Katika mahojiano na The Chanzo, Kafulila alielezea kuwa, licha ya kuwa deni la taifa linazidi kuwa kubwa, bado linashughulikiwa vizuri na linapangwa kwa umakini.
Aliyasema hayo akilinganisha na nchi nyingine za Afrika Mashariki, akionyesha kuwa Tanzania ipo katika nafasi nzuri ya kulimudu deni hili.
Hata hivyo, aliongeza kuwa kwa kufungua milango ya ushirikiano wa sekta binafsi na umma, nchi inaweza kutafuta njia bora na endelevu ya kukabiliana na changamoto hii.
“Kuongeza mtaji kupitia ushirikiano wa sekta binafsi na umma ni njia bora ya kupunguza utegemezi wetu kwa mikopo. Miradi ya PPP hutoa fursa ya kuongeza mapato ya serikali, kwa sababu miradi hii inaleta manufaa kiuchumi na pia inasaidia serikali kupunguza gharama kubwa ambazo zingetokana na utekelezaji wa miradi hiyo pekee,” alisema Kafulila.
Kwa mujibu wa takwimu za Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali (CAG), Charles Kichere, deni la taifa la Tanzania lilifikia Sh97.35 trilioni katika mwaka wa fedha 2023/24, likiongezeka kutoka Sh82.25 trilioni mwaka 2022/23, ongezeko la asilimia 18.36.
Deni la nje linachangia asilimia kubwa, likiwa Sh65.40 trilioni, wakati deni la ndani likiwa Sh31.95 trilioni. Hii ni hali inayoongeza changamoto ya ufadhili wa miradi ya maendeleo, jambo ambalo linahitaji mikakati mipya ili kupunguza utegemezi wa mikopo kutoka kwa wahisani wa nje.
Katika kuhakikisha kuwa uchumi wa Tanzania unakua, Kafulila alisisitiza kuwa nchi inahitaji kufikia malengo ya kuwa na uchumi wa Dola za Marekani bilioni 700 kutoka Dola bilioni 85 kama ilivyo sasa. Aliieleza Tanzania kuwa inahitaji mikakati ya kimaendeleo ambayo itaongeza mapato na kupanua uchumi wake. Kafulila alisema kuwa hili haliwezi kufikiwa kwa kutumia mikopo na kodi pekee, bali ni muhimu kuanzisha ushirikiano wa kimkakati na sekta binafsi, ambayo ina rasilimali, teknolojia, na ufanisi wa kipekee.
“Akiwa na uchumi wa Dola bilioni 700, Tanzania itazidi uchumi wa Afrika Kusini wa Dola bilioni 405 kwa mara zaidi ya mara moja na nusu. Hii haiwezi kufikiwa kupitia mikopo na kodi pekee. Ushirikiano wa sekta binafsi na umma ni muhimu ili kufikia malengo haya makubwa,” alisema Kafulila.
PPPC inasimamia zaidi ya miradi 84 ya ushirikiano wa sekta binafsi na umma, ikiwa ni pamoja na mradi mkubwa wa barabara ya Kibaha-Chalinze wenye thamani ya Dola za Marekani milioni 340, na mradi wa ujenzi wa barabara ya mzunguko wa Dola bilioni 1.
Kafulila amekuwa mstari wa mbele katika kuhakikisha kuwa sekta binafsi inashiriki kikamilifu katika miradi ya miundombinu ya umma, kwani anasema kuwa sekta binafsi ina faida nyingi katika ufanisi na matumizi ya teknolojia ya kisasa.
Aidha, ufanisi huu unaleta manufaa kwa taifa kwa kufanikisha miradi mikubwa kwa haraka na kwa gharama nafuu.
Katika kuhakikisha kuwa Tanzania inapata manufaa kutoka kwa ushirikiano huu, Kafulila aliongoza ujumbe wa viongozi kutoka PPPC kwenda India mnamo Septemba 2024, kutembelea Kituo cha PPP cha India, ili kujifunza kutokana na mifano ya mafanikio ya nchi hiyo na kuvutia wawekezaji wa kigeni.
Ziara hiyo ililenga kuhakikisha kuwa Tanzania inapata uzoefu na rasilimali za kimataifa ambazo zitasaidia kuongeza ufanisi katika sekta ya miundombinu, hasa katika sekta ya anga.
Kafulila pia aliweka wazi umuhimu wa kupambana na rushwa ili kuokoa rasilimali za taifa na kuhakikisha kuwa fedha zinazozalishwa zinatumiwa kwa njia bora zaidi. Kwa mujibu wa ripoti za CAG, ukaguzi wa parastatali 12 ulionyesha matumizi yasiyo ya lazima yaliyofikia Sh371.42 bilioni.
Kafulila alisisitiza kuwa kupambana na rushwa ni njia bora ya kuongeza ufanisi na uwajibikaji serikalini, na kwamba, kwa kufanya hivyo, Tanzania inaweza kuokoa fedha nyingi ambazo zingetumika vibaya na hivyo kupunguza utegemezi wa mikopo kutoka kwa wahisani wa nje.
“Unapoboresha ufanisi na uwajibikaji, unahifadhi fedha nyingi ambazo zingetumika vibaya. Hii ni njia ya kuongeza ufanisi wa serikali na kuongeza imani ya wananchi katika utawala wa fedha za umma,” alisema Kafulila.
Pia, Kafulila aliungama umuhimu wa kushirikisha makampuni ya ndani katika miradi ya PPP, akisema kuwa ushiriki wa makampuni ya ndani utasaidia katika kukuza uchumi wa taifa.
“Makampuni ya ndani yanaposhiriki, fedha zinazozalishwa hubaki nchini na kurudi tena kwenye uchumi wa ndani. Hii ni tofauti na wawekezaji wa kigeni, ambao mara nyingi huhamisha faida zao nje ya nchi,” alisema Kafulila.
Katika tathmini ya kampuni za kushiriki kwenye miradi ya PPP, Kafulila alisema kuwa serikali inapaswa kutoa kipaumbele kwa makampuni ya ndani. Hii si tu kwa sababu za kisiasa, bali pia kwa manufaa ya kiuchumi.
“Fedha zitazunguka ndani ya nchi na kuchangia katika ukuaji wa uchumi wa ndani,” alisema.
Kwa kumalizia, Kafulila alisisitiza kuwa ili Tanzania ifikie malengo yake ya kimaendeleo, ni muhimu kuanzisha na kuimarisha ushirikiano wa sekta binafsi na umma, kupambana na rushwa, na kuhakikisha kuwa makampuni ya ndani yanaweza kushiriki katika miradi mikubwa ya miundombinu. Hii ni njia bora ya kujenga uchumi wa taifa na kupunguza utegemezi kwa mikopo kutoka kwa wahisani wa nje.
About The Author
Last modified: March 29, 2025
